Zatrudnianie cudzoziemców - od 1 czerwca nowe przepisy

Nowa ustawa jest częścią generalnej reformy rynku pracy w Polsce. Uchwaloną ją bowiem równolegle z ustawą z 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia, która uchyla w całości dotychczasowe przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – także te dotyczące zatrudniania cudzoziemców.

Natomiast ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom reguluje kwestie „zagraniczne” w odrębnym akcie prawnym.

W związku z uchyleniem ustawy o promocji zatrudnienia wszelkie zasady dotyczące zatrudniania cudzoziemców, w tym tryb uzyskiwania zezwoleń na pracę oraz rejestracji pracy cudzoziemców niewymagających zezwolenia na pracę, będą uregulowane w ustawie o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom (dalej UPPC). Przepisy UPPC przewidują zbliżone do obecnych zasady uzyskiwania zezwoleń na pracę. Zezwolenia na pracę będą wydawane tym osobom, które:

- nie spełniają warunków umożliwiających swobodny dostęp do polskiego rynku pracy, wymienionych w art. 3 ust. 1 pkt 1-18 UPPC,

- nie mają uprawnień do wykonywania pracy w związku z pobytem na terytorium Polski, wskazanych w art. 3 ust. 2 pkt 1-6 UPPC.

Podobnie uregulowane zostaną także zasady:

- udzielania zezwoleń na pracę sezonową,

- powierzania pracy cudzoziemcom na podstawie oświadczeń podmiotów zatrudniających.

Zgodnie z art. 104 UPPC dotychczasowe zezwolenia na pracę sezonową czy oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcom pozostają w mocy, ale będą do nich stosowane nowe przepisy.

W przypadku zezwoleń na pracę sytuacja jest analogiczna – dotychczasowe zezwolenia pozostają w mocy. Jednak nowe przepisy będą już stosowane do wydanych dotychczas zezwoleń.

Jedyny wyjątek dotyczy już wszczętych postępowań o wydanie zezwolenia na pracę, które będą się toczyć i nie będą zakończone po wejściu w życie nowej ustawy. Te procedury będą prowadzone aż do wydania stosownych decyzji według dotychczasowych przepisów.

Nowa ustawa określa łącznie 3 rodzaje zezwoleń na pracę przeznaczonych dla cudzoziemców.

1. „Standardowe” zezwolenie na pracę cudzoziemca na rzecz polskiego podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi

Jest ono uregulowane w art. 26-34 UPPC. Będzie wydawane na okres maksymalnie 3 lat, z uwzględnieniem sytuacji na rynku pracy i może podlegać ograniczeniom w wydawaniu. Warunkiem jego uzyskania jest obowiązkowe zawarcie stosownej umowy dotyczącej zatrudnienia (nie ma jednak obowiązku, aby była to umowa o pracę), zatrudnienie w wymiarze minimum 1/4 etatu i wynagrodzenie nie niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę (ustalane jednak proporcjonalnie do wymiaru etatu).

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i art. 33 UPPC zmiana zezwolenia lub wydanie nowego nie będzie wymagane, w przypadku gdy doszło do:

• zmiany siedziby lub miejsca pobytu stałego, nazwy lub formy prawnej podmiotu zatrudniającego,

• przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, w tym także zmiany warunków zatrudnienia w związku z tym przejściem,

• zmiany nazwy stanowiska pracy bez zmiany zakresu obowiązków cudzoziemca,

• zmiany warunków pracy z powodów ekonomicznych dotyczących pracodawcy, na podstawie art. 9[1] Kodeksu pracy,

• zwiększenia wymiaru czasu pracy określonego w zezwoleniu na pracę do pełnego wymiaru etatu, przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia.

2. Zezwolenie na pracę w związku z pełnieniem określonej funkcji

Jest ono uregulowane w art. 35-39 UPPC. Jest wydawane członkom zarządów spółek lub innym osobom prawnym wpisanym do rejestru przedsiębiorców KRS. Może być także wydane członkom zarządu spółek w organizacji, osobom prowadzącym sprawy spółek komandytowej lub komandytowo-akcyjnej oraz prokurentom. Będzie ono wydawane zasadniczo na okres maksymalnie 1 roku.

3. Zezwolenie na pracę w związku z delegowaniem cudzoziemca

Uregulowane w przepisach art. 40-44 UPPC. Wydawane jest cudzoziemcowi zatrudnionemu przez podmiot zagraniczny poza granicami Polski, który ma być zatrudniony w Polsce w oddziale, zakładzie lub przedstawicielstwie podmiotu zagranicznego lub w podmiocie polskim zależnym od zagranicznego. Zezwolenie to będzie też wydawane w przypadku wykonywania usługi eksportowej przez podmiot zagraniczny i w innym celu – o ile nie jest to świadczenie usług.

UPPC przewiduje – podobnie jak dotychczasowe unormowania ustawy o promocji zatrudnienia – możliwość zatrudniania cudzoziemców na podstawie odrębnego zezwolenia na pracę sezonową. Utrzymana zostanie również możliwość zatrudnienia cudzoziemców z wybranych krajów na podstawie oświadczenia o powierzeniu pracy. Przepisy dotyczące tej formy zatrudnienia będą jednak rozszerzone i bardziej uporządkowane.

Wszystkie dotychczas obowiązujące rozporządzenia wykonawcze dotyczące prac sezonowych i zatrudnienia na podstawie oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy po wejściu w życie UPPC pozostaną w mocy i będą nadal obowiązywać aż do czasu wydania nowych rozporządzeń. Jednak maksymalny termin ich obowiązywania został ustalony w art. 113 UPPC i wynosi 6 miesięcy od daty wejścia w życie nowej ustawy.